AB Dijital Hizmetler Yasası: Dev teknoloji şirketleri mercek altında

Avrupa Birliği’nin Dijital Hizmetler Yasası (DSA) bu hafta yürürlüğe giriyor ve Google, Facebook ve TikTok dahil olmak üzere dünyanın en büyük teknoloji ve sosyal medya devlerinden bazılarını etkileyecek.

İnternet devlerinin faaliyetlerinin denetlenmesinde bir dönüm noktası olan bu düzenleme, kullanıcıları çevrimiçi ortamda güvende tutmak ve yasadışı olan ya da bir platformun hizmet şartlarını ihlal eden zararlı içeriğin yayılmasını durdurmak için tasarlandı.

Ayrıca Avrupalıların mahremiyet ve ifade özgürlüğü gibi temel haklarını da korumayı amaçlıyor.

AB uzun zamandır teknoloji devlerini baskı altına alma konusunda sert bir tutum sergiliyor ve bu devlerin cuma gününden itibaren DSA kurallarına uymaya başlaması gerekiyor. Uyulmaması halinde milyarlarca euroluk para cezasına çarptırılabilirler.

AB yeni dijital kurallarından hangi platformlar etkileniyor?

Düzenleme şimdiye kadar, sekizi sosyal medya platformu olmak üzere 19 platformu etkiliyor. Bunlar arasında Facebook, TikTok, Twitter, YouTube, Instagram, LinkedIn, Pinterest ve Snapchat bulunuyor.

Ayrıca Amazon, Booking.com, Alibaba AliExpress ve Zalando düzenlemeden etkilenen önde gelen çevrimiçi pazar yerleri arasında bulunuyor.

Mobil uygulama mağazaları Google Play ve Apple’ın App Store’u, Google ve Bing arama motorları da yeni kurallara uymak zorunda olacak.

Son olarak Google Maps ve Wikipedia da listede yer alıyor.

AB’nin listesi, bir platformun kaç kullanıcısı olduğuna dayanıyor. Kullanıcı sayısı 45 milyon (AB nüfusunun %10’u) ya da daha fazla olanlar DSA’nın en üst düzey düzenlemesiyle karşı karşıya kalacak.

Ancak Brüksel’deki uzmanlar AB’nin listesinde eBay, Airbnb, Netflix ve PornHub gibi bazı önemli eksikliklere dikkat çekiyor.

Avrupalılara dijital hizmet sağlayan her işletme eninde sonunda DSA’ya uymak zorunda kalacak. Ancak en büyük platformlardan daha az yükümlülükle karşı karşıya kalacaklar ve uyumlu hale gelmek için altı ay süreleri daha var.

Yeni kurallar konusundaki belirsizliği gerekçe gösteren Meta, Twitter’ın rakibi Threads’i AB’de piyasaya sürmeyi erteledi.

DSA: Ne gibi değişiklikler geliyor?

Platformlar, Avrupalı kullanıcıların yasadışı çevrimiçi içeriği ve tehlikeli ürünleri işaretlemeleri için yeni yollar sunmaya başladı ve şirketler bu içerikleri hızlı ve tarafsız bir şekilde kaldırmak zorunda kalacaklar.

Amazon, şüpheli yasadışı ürünleri bildirmek için yeni bir kanal açtı ve üçüncü taraf satıcılar hakkında daha fazla bilgi sağlıyor.

TikTok, kullanıcılara reklamlar da dahil olmak üzere yasa dışı olduğuna inandıkları içerikler için “ek bir raporlama seçeneği” sundu. Nefret söylemi ve taciz, intihar ve kendine zarar verme, yanlış bilgilendirme veya dolandırıcılık gibi kategoriler, sorunu tam olarak belirlemelerine yardımcı olacak.

Ardından, “moderatörler ve hukuk uzmanlarından oluşan yeni bir özel ekip”, işaretlenen içeriğin politikalarını ihlal edip etmediğini veya yasa dışı olup olmadığını ve kaldırılması gerekip gerekmediğini belirleyecek.

TikTok, yayından kaldırma nedeninin materyali yayınlayan ve işaretleyen kişiye açıklanacağını ve kararlara itiraz edilebileceğini söylüyor.

TikTok kullanıcıları, bir kullanıcının daha önce izlediklerine dayalı olarak video öneren sistemleri kapatabilecek.

Bu tür sistemler, sosyal medya kullanıcılarını giderek daha aşırı paylaşımlara yönlendirmekle suçlanıyor. 

Kişiselleştirilmiş öneriler kapatılırsa, TikTok’un akışları bunun yerine Avrupalı kullanıcılara bölgelerinde ve dünya çapında popüler olanlara göre videolar önerecek.

DSA, çocuklar da dahil olmak üzere savunmasız insan kategorilerinin reklamlarla hedeflenmesini de yasaklıyor.

Snapchat, reklamverenlerin AB ve Birleşik Krallık’taki gençler için kişiselleştirme ve optimizasyon araçlarını kullanamayacağını söyledi. 

Bu arada 18 yaş ve üstü Snapchat kullanıcıları, neden belirli reklamların gösterildiğine dair “ayrıntılar ve bilgiler” de dahil olmak üzere gördükleri reklamlar üzerinde daha fazla şeffaflık ve kontrol sahibi olacaklar.

TikTok da benzer değişiklikler yaparak 13-17 yaş arası kullanıcıların “TikTok’taki veya TikTok dışındaki faaliyetlerine dayalı” kişiselleştirilmiş reklamlar almasını engelledi.

Şirketler AB’ye karşı geri adım atıyor mu?

Alman online moda perakendecisi Zalando, haksızlığa uğradığını savunarak DSA’nın en büyük online platformlar listesine dahil edilmesi konusunda yasal bir itirazda bulundu.

Bununla birlikte Zalando kıyafet, çanta ve ayakkabı koleksiyonu arasında yasadışı materyallerin ortaya çıkma riski çok az olmasına rağmen, web sitesi için içerik işaretleme sistemleri başlatıyor.

Zalando’nun AB kamu işleri müdürü Aurelie Caulier, şirketin DSA’yı desteklediğini söyledi.

Amazon da üst düzey bir AB mahkemesine benzer bir dava açtı.

Kurallara uymayan şirketler, küresel gelirlerinin yüzde 6’sına varan para cezalarıyla karşı karşıya kalabilir – bu da milyarlarca euroya ulaşabilir. Hatta kurallara uymadıkları için AB’ye girişleri bile yasaklanabilir.

Yine de bireysel ihlaller için hemen para cezası verilmeyecek. DSA daha ziyade şirketlerin algoritmalarında doğru süreçlere sahip olup olmadıklarını görmek için AB’nin duruşu hakkında fikir vermeyi amaçlıyor.