Mümine Hatun Türbesi, Nahçıvan şehrinin siluetine hakim İldenizliler dönemine ait anıtsal bir mezar yapısı.
Geniş bir platform üzerinde bulunan türbe Atabekliğin kurucusu Şemseddin İldeniz’in karısı Mümine Hatun için oğlu Kızıl-Arslan tarafından 1186’da yaptırıldı. Türbenin mimarı Acemi Bin Ebubekir, içten silindir dıştan on köşeli kümbet şeklindeki yapıyı tamamen tuğladan inşa etmiştir. Başyapıt, Nahçıvan mimarisinin bir incisi sayılıyor.
Muhabirimiz Galina Polonskaya türbe hakkında izlenimlerini şöyle aktarıyor:
“Şimdi 26 metre yüksekliğindeki Mümine Hatun türbesi aslında 9 metre daha yüksekti ve çadır şeklinde bir kubbe ile taçlandırılmıştı.”
Yerel siyasette etkili bir kadın olan Mümine Hatun, kocası güçlü yönetici Şemseddin İldeniz’e akıllıca tavsiyeler vermesi ile tanınıyor. Vefatının ardından inşa edilen türbe 11 yılda tamamlandı.
Tarihçi Fahreddin Safarli Mümine Hatun hakkında şu bilgileri verdi:
“Mümine Hatun çok akıllı ve tedbirli bir kadındı. Yeteneklerinden dolayı devlet idaresine iştirak etti. Ülke yönetiminde çok yüksek mevkiye malik oldu. Bu sebepten dolayı onun şerefine böyle muhteşem bir abide inşa edilmiştir.”
Türbeye ait anlamlı yazıtlardan biri: “Biz bu dünyadan gideriz sadece rüzgar ve eserlerimiz kalır”.