Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Müdürlüğü’nün, kurumların tarihi anılarının dijital ortama aktarılarak araştırmacıların kullanımına sunulması amacıyla Ankara ve İstanbul’da çalışmaları sürüyor.
AA muhabirinin Cumhurbaşkanlığı yetkililerinden aldığı bilgiye göre, çalışmalar kapsamında 2005 yılından bu yana 75 milyon 875 bin 671 belge dijital ortama aktarıldı. Belgelerin sayısallaştırılmasıyla araştırmacılara daha fazla erişim sağlanması ve tarihi belgelerin gelecek nesillere aktarılması için çalışmalar yapılıyor.
18 MİLYON 467 BİN 430 ARAMA GERÇEKLEŞTİRİLDİ
2013 yılında devreye alınan belge tarama sistemi ile araştırmacılar dijitalleştirilmiş belgeleri görüntüleyebiliyor ve talep edebiliyor. Bugüne kadar toplam 3 milyon 720 bin 63 araştırmacı 18 milyon 467 bin 430 arama gerçekleştirdi. Sistemde incelenen toplam görüntü sayısı 41 milyon 225 bin 164’e ulaşırken, araştırmacılar ayrıca 3 milyon 380 bin 317 belge de satın aldı.
1 Ocak-31 Temmuz 2024 tarihleri arasında 386 bin 34 araştırmacı sisteme bağlanarak 1 milyon 594 bin 972 belgede arama yaptı. Araştırmacılar sistemdeki 5 milyon 626 bin 81 görüntüyü inceleyerek 335 bin 355 belge elde etti.
SİSTEMİN EN BÜYÜK KULLANICILARI ÖĞRENCİLER OLDU
Sistemi yılın ilk yarısında en çok kullananlar yüzde 39,8 ile öğrenciler oldu. Bunu yüzde 14,5 ile kamu görevlileri, yüzde 9,9 ile öğretmen ve profesörler ve yüzde 9,1 ile serbest çalışanlar takip ediyor.
Araştırmacıların en çok talep ettiği fonlar arasında Dışişleri Bakanlığı Karma Kambiyo Komisyonu Tasfiye Talepleri ve Konsey Başkanlığı Karar Dairesi gibi fonlar öne çıkıyor.
ROMANYA VE BULGARİSTAN’DAN TÜRKLERİN YERLEŞİM BELGELERİ DİKKAT ÇEKTİ
Araştırmacılar, başta Romanya ve Bulgaristan olmak üzere Türklerin yerleşim süreçlerine ilişkin belgeleri inceledi. Bu bağlamda Romanya’dan gelen göçmenlerin nereye gönderilip yerleştirildiğini gösteren göçmen sevk belgeleri, 1935-1937 döneminde Bulgaristan’dan gelip Çorlu, Muğla, Aksaray ve Lüleburgaz köylerine yerleşen göçmenlerin isimleri, gösteren tablolar Hibe edilen arazi miktarları ve çeşitli illere ait belgeler en çok görüntülenen belgeler arasında yer aldı.
DEVLET ARŞİVLERİ “HAFIZIN KORUYUCULARIDIR”
Devlet Arşivleri ise “hafızanın koruyucusu” olma sorumluluğuyla titiz bir restorasyon çalışması yürütüyor, belge haline gelen her belgeyi gelecek nesillere aktarıyor. Bu kapsamda yılın ilk yarısında 805 bin 821 sayfa belgenin restorasyonu gerçekleştirildi. Restorasyon müdahaleleri sektörün uzmanları tarafından, ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşların belirlediği etik kurallara uyularak gerçekleştirilmektedir.
BELGELERİN RESTORASYONU 7 BÖLÜMDE TAMAMLANDI
7 bölümden oluşan koruma ve restorasyon çalışmalarının ilk kısmı, belgenin mevcut durumunun ve kimliğinin değerlendirilmesini içermektedir.
İkinci aşamada yüzeyde biriken kir ve toz temizlenir. Belgenin daha fazla bozulmasını önlemek amacıyla gevşek parçaları korumak ve hasarlı alanları desteklemek için stabilizasyon yapılır. Daha sonra belge yırtıkları uygun malzeme ve yapıştırıcılarla onarılır.
Restorasyonun bir diğer bölümünde ise belgenin varsa eksik kısımları uzmanlar tarafından tamamlanarak belgenin orijinaline en yakın duruma getirilmesi sağlanır.
Belgeye ait olmayan, veri içermeyen, belge ve defterlerin sağlığı açısından risk oluşturan eski onarımlar, uygun yöntem ve teknikler kullanılarak belgeden ayrılarak eski haline getirilir.
Koruma ve restorasyon çalışmaları tamamlanan belgeler dijital ortama aktarılıyor. Dijitalleştirme süreci tamamlanan evrak ve defterler asitsiz karton gömlek ve kutulara konularak depolama alanlarında muhafaza edilmektedir.
Bu çalışmalar Türkiye’nin zengin arşiv mirasının bozulmadan korunması açısından büyük önem taşıyor. (AA)